Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna, która charakteryzuje się podwyższonym poziomem glukozy we krwi, znanym jako hiperglikemia. Jest to spowodowane nieprawidłową produkcją lub działaniem insuliny, hormonu wydzielanego przez trzustkę. Insulina bierze udział w regulacji poziomu cukru we krwi, umożliwiając komórkom wykorzystanie glukozy jako źródła energii.
Istnieją dwa główne typy cukrzycy: typu 1 i typu 2. Obie choroby mogą prowadzić do poważnych powikłań, jeśli nie są odpowiednio leczone. Dlatego warto znać różnice między nimi oraz odpowiednie wiedzieć, jak powinni postępować chorzy na cukrzycę niezależnie od jej typu.
Niestety, nieleczona hiperglikemia może prowadzić do uszkodzenia nerek i neuropatii cukrzycowej. Zwiększa także ryzyko wystąpienia chorób oczu i chorób układu sercowo-naczyniowego. Odpowiednia dieta, regularna aktywność fizyczna oraz, w razie potrzeby, leczenie farmakologiczne pozwalają jednak zarządzać cukrzycą i zapobiegać jej powikłaniom.
Cukrzyca typu 1 i typu 2 różnią się pod względem przyczyn, objawów oraz sposobu leczenia. Cukrzyca typu 1, określana również jako cukrzyca insulinozależna lub młodzieńcza, jest chorobą autoimmunologiczną. W tym typie cukrzycy układ odpornościowy atakuje i niszczy komórki beta wysp trzustkowych, które produkują insulinę. W rezultacie organizm nie wytwarza wystarczającej ilości insuliny lub w ogóle jej nie wytwarza. Cukrzyca typu 1 zwykle rozwija się w dzieciństwie lub młodym wieku, choć może wystąpić w dowolnym momencie życia. Chorzy na cukrzycę typu 1 muszą przyjmować insulinę w postaci iniekcji lub za pomocą pompy insulinowej, aby kontrolować poziom glukozy we krwi.
Cukrzyca typu 2, określana również jako cukrzyca wieku dorosłego, jest spowodowana opornością na insulinę i względnym niedoborem insuliny. W tym typie cukrzycy organizm albo nie wytwarza wystarczającej ilości insuliny, albo komórki nie reagują prawidłowo na wydzielaną insulinę. Cukrzyca typu 2 zwykle rozwija się w późniejszym wieku i jest ściśle związana z nadwagą, otyłością, siedzącym trybem życia oraz niezdrową dietą. Może również występować u młodszych osób, zwłaszcza tych z nadwagą lub otyłością. Chorzy na cukrzycę typu 2 muszą rozważyć zmianę diety i stylu życia, a także w niektórych przypadkach również przyjmować leki doustne lub insulinę.
Objawy cukrzycy typu 1 i typu 2 mogą się różnić, choć niektóre z nich są wspólne dla obu typów. Objawy cukrzycy typu 1 zwykle pojawiają się nagle i mogą być dość nasilone. Należą do nich:
Objawy te są spowodowane wysokim poziomem glukozy we krwi, który prowadzi do odwodnienia organizmu. Objawy cukrzycy typu 2 mogą natomiast rozwijać się powoli i być mniej nasilone na początku choroby. Wśród nich wyróżnia się:
Wiele osób z cukrzycą typu 2 nie doświadcza żadnych objawów na początku choroby, co utrudnia wczesną diagnozę.
Chorzy na cukrzycę, niezależnie od jej typu powinni przestrzegać odpowiedniego jadłospisu. Dieta cukrzycowa jest ściśle powiązana z kontrolą spożywanych węglowodanów, ponieważ wpływają one bezpośrednio na poziom glukozy we krwi. Węglowodany pochodzące z produktów takich jak chleb, ryż, makaron, owoce i warzywa mają największy wpływ na poziom glukozy we krwi. Zdrowe tłuszcze, takie jak oleje roślinne czy orzechy mogą z kolei spowalniać wchłanianie węglowodanów. Podobne działanie ma również błonnik obecny w warzywach, owocach czy produktach pełnoziarnistych.
W menu chorego na cukrzycę nie powinno zabraknąć białek. Są one ważne dla utrzymania masy mięśniowej i zapewnienia uczucia sytości. Dobrym źródłem tego składnika jest chude mięso, ryby, jaja, rośliny strączkowe i produkty mleczne. Tym, czego należy unikać, są cukry proste. Słodkie napoje, cukierki i słodycze mogą prowadzić do hiperglikemii.
Bardzo ważna jest także regularność posiłków. To pozwoli utrzymać stabilny poziom glukozy we krwi. Unikanie długich przerw między posiłkami chroni chorego także przed nagłym spadkiem glukozy. Dieta cukrzycowa dla cukrzycy typu 1 powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta, uwzględniając jego wiek, masę ciała, aktywność fizyczną oraz cele leczenia.
Dieta cukrzycowa jest ważna również w tym przypadku. Właściwe odżywianie przy cukrzycy typu 2 pomaga utrzymać prawidłowy poziom glukozy we krwi oraz zdrową masę ciała, a przy tym zmniejszy ryzyko wystąpienia powikłań. O czym należy pamiętać? Tu również ogromne znaczenie ma kontrolowanie ilości węglowodanów i wprowadzenie białka, błonnika oraz zdrowych tłuszczy. Oczywiście dieta przy cukrzycy typu 2 także powinna być dopasowana do wieku i zapotrzebowania pacjenta na składniki pokarmowe.
Poza tym, co znajduje się na talerzu, warto kontrolować, ile jedzenia tam trafia. Właściwie dopasowana wielkość porcji pozwala uniknąć nadmiaru kalorii i utrzymać prawidłową masę ciała. Dodatkowo dobrze będzie zadbać o regularną aktywność fizyczną, zarówno w przypadku cukrzycy typu 2, jak i cukrzycy typu 1. Spacery, ćwiczenia aerobowe lub ćwiczenia oporu, mogą pomóc w kontroli poziomu glukozy we krwi oraz utrzymaniu prawidłowej masy ciała.
31 października 2024
Czym jest e-skierowanie?
E-skierowanie to nowoczesna, elektroniczna forma skierowania, która zastępuje tradycyjne, skierowanie papierowe na różnego rodzaju usługi medyczne. Chodzi między innymi o badania diagnostyczne, konsultacje specjalistyczne czy leczenie w szpitalu. Jego wprowadzenie stanowi element cyfryzacji systemu opieki zdrowotnej, której celem jest zwiększenie dostępności i efektywności świadczonych usług. E- skierowanie sprawia, że pacjenci mogą wygodnie, szybko i bez […]
Czytaj więcej
22 listopada 2024
Kiedy ból brzucha powinien nas zaniepokoić?
Ból brzucha może być sygnałem wielu różnorodnych procesów zachodzących w organizmie, od łagodnych i przejściowych, po wymagające pilnego leczenia. Choć większość ludzi przynajmniej raz w życiu doświadczyła silnego bólu brzucha, nie zawsze oznacza on poważne schorzenia. Dolegliwości w obrębie jamy brzusznej mogą wynikać z problemów układu pokarmowego. Do najczęściej wymienianych zaliczamy niestrawność, zaparcia, wzdęcia czy […]
Czytaj więcej
19 listopada 2024
Stres a ból brzucha, czyli jak emocje wpływają na układ pokarmowy
Stres i emocje mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie naszego organizmu. Jednym z najbardziej wrażliwych na ich działanie układów jest przewód pokarmowy. Wpływ stresu na niego może objawiać się silnym bólem brzucha. Powiązanie między stresem a dolegliwościami trawiennymi nie jest jedynie subiektywnym odczuciem. Znajduje ono solidne podstawy w naukowych badaniach. W sytuacjach stresowych organizm reaguje aktywacją […]
Czytaj więcej